Nguyên nhân trào ngược dạ dày có thể xuất phát từ những điều đơn giản như thói quen sống hoặc điều phức tạp hơn như các bệnh lý khác nên mỗi người cần nắm rõ được lý do tại sao bản thân bị trào ngược dạ dày để tìm giải pháp khắc phục hiệu quả.
Dưới đây là 15 nguyên nhân trào ngược dạ dày phổ biến nhất:
Rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới
Vai trò của cơ thắt thực quản dưới (LES) là đóng và mở đầu dưới của thực quản như một hàng rào ngăn cách giữa thực quản và dạ dày. Nếu chức năng của cơ thắt thực quản dưới bị suy giảm sẽ không đóng hoàn toàn sau khi thức ăn đi vào dạ dày, có thể khiến axit dạ dày trào ngược vào thực quản.
Rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới thường do cấu trúc hoặc có thể do một số loại thực phẩm, đồ uống, thuốc và các yếu tố khác.
Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày do béo phì
Dạ dày sẽ phải chịu áp lực lớn khi một người bị béo phì khiến cho các triệu chứng trào ngược dạ dày nặng nề hơn. Nguyên nhân trào ngược dạ dày do béo phì thường tiềm ẩn nên không ít người chủ quan, xem thường tình trạng này.
Căng thẳng
Cơ thể sẽ bị kích thích tiết ra hormone cortisol khi gặp áp lực và căng thẳng. Cortisol là yếu tố làm tăng lượng axit HCl và pepsine gây ra trào ngược axit dạ dày và tạo áp lực lên cơ thắt thực quản khiến thực quản suy yếu, không có khả năng chống lại thức ăn trào ngược.
Sử dụng thuốc
Nguyên nhân trào ngược dạ dày còn do việc sử dụng thuốc, làm trầm trọng hơn các triệu chứng như:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Những loại thuốc chống viêm không steroid có thể kể đến là aspirin, ibuprofen, naproxen… Những thuốc này thường có tác dụng phụ phổ biến là gây ảnh hưởng xấu đến đường tiêu hóa. Một số ảnh hưởng xấu của thuốc là gây loét dạ dày, gây triệu chứng ợ nóng và kích thích thực quản bằng cách làm suy yếu hoặc giãn cơ thắt thực quản dưới.
- Thuốc chẹn kênh canxi: Dùng để điều trị huyết áp cao và bệnh tim.
- Thuốc kháng cholinergic: Được sử dụng trong các loại thuốc điều trị rối loạn đường tiết niệu, dị ứng và tăng nhãn áp.
- Thuốc chủ vận beta-adrenergic: Được sử dụng cho bệnh hen suyễn và các bệnh phổi tắc nghẽn.
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Gồm amitriptyline, imipramine và nortriptyline.
- Thuốc kháng histamine: Được sử dụng trong các trường hợp dị ứng.
- Thuốc giảm đau: Như codeine, thuốc chứa acetaminophen và hydrocodone.
- Quinidine: Để điều trị rối loạn nhịp tim và sốt rét.
- Theophylline: Được dùng làm giãn phế quản cho bệnh hen suyễn, viêm phế quản mãn tính và các bệnh phổi khác.
- Diazepam: Được sử dụng để điều trị co giật.
- Dopamine: Được sử dụng trong bệnh Parkinson.
- Bisphosphonates: Dùng để điều trị loãng xương.
- Kháng sinh: Tetracycline.
- Chất bổ sung: Kali, sắt.
Gặp các vấn đề dạ dày do ăn quá no
Dạ dày và ruột sẽ bị căng, khả năng tiêu hóa giảm nếu ăn quá no. Dạ dày sẽ luôn rơi vào trạng thái căng phồng, niêm mạc sẽ khó hồi phục và bị phá hủy nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên. Lâu dài sẽ gây ra bệnh đau dạ dày với các triệu chứng như khó tiêu hóa, viêm loét hay trào ngược.
Suy giảm chức năng dạ dày
Bất thường của chức năng thần kinh hoặc cơ bắp dạ dày là nguyên nhân trào ngược dạ dày, làm chậm tốc độ làm rỗng dạ dày, tăng áp lực và tăng nguy cơ trào ngược axit dạ dày.
Co thắt dạ dày bất thường
Trong quá trình tiêu hóa bình thường, thức ăn được di chuyển qua đường tiêu hóa bằng các cơn co thắt nhịp nhàng gọi là nhu động. Ở những người có vấn đề về hệ tiêu hóa, các nguyên nhân sau sẽ khiến những cơn co thắt này trở nên bất thường:
– Cơ co thắt trong dạ dày
– Dây thần kinh hoặc hormone kiểm soát các cơn co thắt của cơ bắp.
Hút thuốc lá
Một trong những yếu tố nguy cơ và nguyên nhân trào ngược dạ dày phải kể đến là việc hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc lá. Thói quen hút thuốc có thể gây giảm sản xuất nước bọt, làm chậm tốc độ làm rỗng dạ dày và tạo ra nhiều axit dạ dày. Do vậy cách tốt nhất bạn cần làm để giảm bớt các triệu chứng hoặc giảm nguy cơ phát triển trào ngược dạ dày chính là dừng hút thuốc là.
Hen suyễn: nguyên nhân gây trào ngược dạ dày
Nghiên cứu cho thấy có hơn 75% người mắc bệnh hen suyễn mắc phải trào ngược dạ dày. Áp lực ở ngực thay đổi do các cơn ho kèm theo hen có thể dẫn đến thay đổi áp lực ở ngực gây ra trào ngược. Bên cạnh đó, một số loại thuốc hen suyễn làm giãn đường thở, thư giãn LES cũng có thể gây trào ngược dạ dày. Việc điều trị GERD thường có thể giúp giảm các triệu chứng hen suyễn.
Ăn một số loại thực phẩm
Một số nhóm thực phẩm có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới và kích thích sản xuất axit, từ đó làm tăng nguy cơ mắc phải trào ngược dạ dày cần tránh đó là:
– Bạc hà
– Chocolate
– Bơ thực vật
– Sốt kem, mayonnaise
– Thịt nhiều mỡ, chất béo
– Các sản phẩm sữa nguyên chất
– Thực phẩm chiên, nhiều dầu mỡ, cay
Uống nhiều cà phê
Tính axit cao của cà phê có thể gây kích thích dạ dày và gây đau. Đồng thời, caffeine trong cà phê còn khiến dạ dày sản xuất axit quá mức nên gây viêm loét và làm các triệu chứng dạ dày trầm trọng hơn. Vậy nên để tránh tình trạng trào ngược dạ dày, không nên dùng cà phê lúc đói và chỉ nên uống một ít vào lúc no.
Mang thai gây trào ngược dạ dày
Khi mang thai, hormone estrogen và progesterone gia tăng làm giãn cơ thắt thực quản dưới, cùng với trạng thái bụng nở rộng hơn sẽ gây thêm áp lực lên dạ dày. Đây cũng chính là nguyên nhân trào ngược dạ dày. Vì thế, ở phụ nữ thường gặp phải triệu chứng ợ nóng trong thời kỳ mang bầu.
Uống rượu – nguyên nhân trào ngược dạ dày thông thường
Trở thành nguyên nhân trào ngược dạ dày phổ biến hiện nay phải nhắc tới thói quen uống rượu. Rượu làm tăng aoxit dạ dày, làm giãn cơ thắt thực quản dưới và làm suy yếu khả năng tự làm sạch axit của thực quản từ đó làm tăng mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày và ợ nóng. Các nghiên cứu có kiểm soát cũng cho thấy việc uống rượu hoặc bia làm tăng các triệu chứng trào ngược dạ dày hơn so với uống nước thường.
Thói quen ăn đêm
Thông thường nhiều người thường có thói quen ăn đêm rồi nằm ngủ ngay, việc làm này là sai lầm và dễ trở thành nguyên nhân trào ngược dạ dày. Thói quen ăn đêm khiến dạ dày hoạt động không ngừng nghỉ, nếu tình trạng này kéo dài và thường xuyên sẽ làm suy yếu dạ dày, chức năng tiêu hóa kém.
Thoát vị hiatal
Thoát vị hiatal, hay còn gọi là thoát vị dạ dày xảy khi phần trên của dạ dày nằm trên cơ hoành, phần cơ ngăn cách dạ dày với ngực. Chứng này gây ra triệu chứng ợ nóng, khó chịu ở bụng, kích thích cổ họng, ợ hơi và nôn mửa. Thoát vị hiatal thường xảy ra người trên 50 tuổi.
